HIROSHI YAMAUCHI
Sinh ngày 7/11/1927, Hiroshi Yamauchi (山内溥 (cách trang trọng 山内博), Yamauchi Hiroshi) là nguyên chủ tịch đời thứ 3 của Nintendo. Thời gian điều hành của ông kéo dài từ năm 1949 đến khi ông từ chức vào ngày 31/5/2002.
Chính Yamauchi là người đã biến đổi hoàn toàn Nintendo từ một xưởng sản xuất các lá bài nhỏ bé thành một đại gia trong ngành công nghiệp game hiện nay.
Năm 2008, ông là người giàu nhất Nhật Bản và xếp thứ 149 trên toàn thế giới.
Bộ não của một đế chế
Hiroshi Yamauchi – chủ tịch công ty trách nhiệm hữu hạn Nintendo – đã điều hành công ty với một bàn tay sắt từ khi ông được nhận quyền từ ông mình năm 1949. Ông đã lèo lái hãng ở Kyoto mở rộng hơn nửa thế kỷ, từ những thẻ bài hanafuda và những vật dụng mang tính tưởng tượng đến các thiết bị chơi game cầm tay và các hệ thống chơi game sắc xảo.
Sự cống hiến cả đời của Yamauchi cho Nintendo đã nhận được sự đền đáp khi lợi nhuận và doanh số tăng theo từng năm, chưa kể đến tài sản cá nhân khoảng hai tỷ rưỡi dollar. Một phần nhờ vào các chiến thuật kinh doanh độc nhất và trực giác về sản phẩm của ông mà Nintendo đã trở thành một trong những công ty thành công nhất trong lịch sử Nhật Bản.
May rủi nhờ trời
Hiroshi Yamauchi sinh ngày 7/11/1927, là con của Kimi và Shikanojo Yamauchi. Kimi Yamauchi – cháu gái của người sáng lập Nintendo – đã cưới Shikanojo Inaba, một người từ gia đình làm nghề thủ công có tiếng. Shikanojo đã đồng ý nhận họ ngoại. Mặc dù được thừa nhận là người sẽ nhận việc kinh daonh của gia tộc khi chủ tịch đương nhiệm nghỉ hưu, Shikanojo lại rời bỏ gia đình mình năm 1933. Kimi Yamauchi chuyển đến sống cúng em gái mình, để lại đứa con trai cho bố mẹ chăm sóc. Sekiryo và Tei Yamauchi đã nuôi dạy Hiroshi nghiêm khắc y như cách mà họ điều hành Nintendo.
Năm mười hai tuổi, Yamauchi được gửi tới một trường dự bị ở Kyoto, và mặc dù được chuẩn bị cho việc học luật hay kỹ thuật vũ trụ, Đệ Nhị Thế Chiến xảy ra trì hoãn mọi kế hoạch của ông. Vì còn quá nhỏ để ra chiến trường, ông được giữ lại trường; tại đây ông được phân công làm việc trong một quân xưởng. Sauk hi chiến tranh kết thúc năm 1945, Yamauchi tới trường đại học Waseda để học luật. Ông nhanh chóng cưới Michiko Inaba – con cháu của một samurai, người đã mở một doanh nghiệp nhỏ ở Kyoto. Theo truyền thống, cha mẹ hai bên sẽ gặp và bàn bạc về chuyện cưới hỏi, nhưng vì cha của Yamauchi vắng mặt nên ông bà của ông đã lo liệu đám cưới.
Năm 1949, Ông của Hiroshi Yamauchi có một quyết định táo bạo. Là chủ tịch của Nintendo, ông hỏi cháu trai của mình liệu anh có thể bỏ học và ngay lập tức tới Nintendo nhận chiếc ghế chủ tịch hay không. Không một xúc cảm, Hiroshi Yamauchi nhấn mạnh nhiều điều kiện, một trong đó là ông sẽ là người duy nhất của gia tộc làm việc trong Nintendo, nghĩa là em họ của ông buộc bị thôi việc. Ngài chủ tịch miễn cưỡng chấp nhận và qua đời không lâu sau, ông không bao giờ chứng kiến được sự thành công mà daonh nghiệp của ông đạt được.
Năm hai mươi mốt tuổi, Hiroshi Yamauchi được bổ nhiệm là chủ tịch đời thứ ba của Nintendo, vị trí đáng lẽ là của cha ông. Vì tuổi trẻ và sự thiếu kinh nghiệm của ông, nhiều nhân viên đã không bằng long về sự có mặt của ông. Ông đã lên kế hoạch quét dọn sạch sẽ những nhân viên lâu năm và sa thải toàn bộ các quản lý, từng người một. Ông muốn thoát khỏi thế lực bảo thủ của Nintendo; thậm chí cả những bảo vệ già.
Tên của công ty nhanh chóng được đổi thành Nintendo Karuta (Nintendo Playing Cards), và Yamauchi đã thiết lập các cơ quan đầu não ở Kyoto. Dù Nintendo đã thỏa thuận với Walt Disney năm 1959, cho phép Nintendo bán tới 600000 bộ bài trang trí Disney một năm, chủ tịch trẻ vẫn chưa thỏa mãn. Ông cảm thấy thị trường của Nintendo có rất ít khoảng trống để phát triển. Và vì vậy ông đổi tên công ty một lần nữa thành Nintendo Company, Limited (NCL), bỏ đi từ Karuta.
Các ý tưởng Yamauchi thực hiện cho công ty mới là một dây các phần riêng biệt như cơm ăn liền, công ty taxi Daiya, và một khách sạn tình yêu cho thuê phòng theo giờ. Cơm ăn liền thất bại; Tamauchi mệt mỏi vì những cuộc thương lượng với công đàon tài xế taxi; và mặc dù khách sạn tình yêu là đam mê cá nhân, ông cũng quyết định đóng cửa nó. Thay vào đó, ông muốn tận dụng hệ thống phân phối của Nintendo trên cả nước. Nintedo từ đó trở thành một công ty giải trí.
Năm 1969, Yamauchi đưa công ty vào vòng quay mới và xâm nhập thị trường game. Được dựng lên trong một kho hàng ở ngoại Kyoto, văn phòng nghiên cứu và phát triển đầu tiên của Nintendo thành lập. Ông đã để một nhân viên mới thuê – Gunpei Yokoi – vào một dự án mới trong lĩnh vực game. Trả lời cho câu hỏi của Yokoi rằng cần làm gì, Yamauchi đã nói “ cái gì đó tuyệt vời”. Món đồ chơi Yokoi đưa ra là Ultra Hand và đã thành công.
Nửa thập kỷ sau, Nintendo đã phát triển thành một nhà sản xuất đồ chơi thành công với nhiều sản phẩm như Ultra series, Love Tester, và một sung ánh sáng dùng tế bào quang làm mục tiêu. Tuy nhiên, những sản phẩm sau của công ty như Laser Clay Ranges đã bị ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt dầu mỏ và Yamauchi cần một sản phẩm mới mang tính đột phá.
Một nơi ở cho nghệ sĩ
Khi trò chuyện với một người bạn là ủy viên ban chấp hành của một trong những công ty điện tử lớn nhất Nhật Bản, Yamauchi nhận ra rằng tiến bộ kỹ thuật vượt bậc trong công nghiệp điển tử sẽ khiến nó đủ rẻ để ứng dụng trong các sản phẩm giải trí.Các công ty như Atari và Magnavox đang bán các thiết bị chơi game điện tử tại nhà, và Yamauchi đã đàm phán để có được giấy phép sản xuất và bán hệ thống chơi game tại Nhật.
Chiếc máy có thể chơi game Pong Color TV Game 6 và sau đó là Color TV Game 15 được phát hành. Dù vậy, hệ thống video game vẫn không phải là sản phẩm đột phá mà Yamauchi trông đợi. Chúng không đủ mới lạ và linh hoạt. Ông yêu cầu các kỹ sư của mình tạo ra những cách thức mới để làm game, bỏ đi toàn bộ những ý tưởng cũ của họ và mang lại một cái gì mới mẻ. Một lần nữa, Yokoi đến với một sản phẩm tài tình. Lần này là dòng máy Game & Watch, một bộ sư tập cỡ nhỏ các thiết bị chơi game dưới kích cỡ của chiếc máy tính cầm tay.
Trong khi các máy Game & Watch bán đắt như tôm tươi và mọi người trút hàng loạt xu 100 yen vào các máy game thùng của Nintendo, Hiroshi Yamauchi có một cuộc gặp cuối với một nhóm kỹ sư dưới sự chỉ huy của Masayuki Uemura. Nhóm R&D đang tạo ra một hệ thống video game phức tạp hơn nhiều so với Color TV Game 6 và 15. Yamauchi muốn thứ gì đó mà các công ty khác không thể bắt chước ít nhất là trong một năm, nhưng tại cùng thời điểm đó nó phải thật rẻ để hầu hết mọi người đều có thể mua được.
Do các máy game giá thấp, cách duy nhất để các nhà cung cấp đồng ý sản xuất các linh kiện cho Nintnedo là khi Nintendo đặt hàng một lượng lớn các con chip. Yamauchi rất chắc chắn về sự thành công của hệ thống chơi game của Nintendo. Ông đã hứa với một công ty điện tử sẽ đặt hàng ba triệu linh kiện trong hai năm. Thiết bị video game của Nintendo với cái tên Famicom (Family Computer) đã vượt xa cả lời hứa đó. Sau hàng triệu chiếc được bán với giá khoảng 100 dollar mỗi chiếc, nó vẫn chưa có dấu hiệu ngừng lại.
Yamauchi biết rằng một hệ thống chơi game chỉ hữu dụng nhờ những phần mềm mà nó có thể vận hành, không liên quan tới việc nó mạnh như thế nào. Ông khôn ngoan thấy trước sự quan trọng của game và đã chỉ đạo Uemura làm cho chiếc máy dễ dàng để lập trình. Yamauchi muốn Nintendo trở thành nơi mà nhân viên của ông được cổ vũ và tạo cảm hứng. Với ông, họ là nghệ sĩ, không phải những nhà kỹ thuật, người tạo ra những game tuyệt vời, và ông muốn công ty của mình là nơi trú thân cho các nghệ sĩ video game.
Dù cho ông không có kiến thức như kỹ sư và chưa bao giờ chơi một video game nào trong đời, Yamauchi là người duy nhất quyết định game nào Nintendo sẽ phát hành. Ông đáng được ca ngợi về trực giác của mình, như là ông có thể đọc trước vài năm, biết được cái gì sẽ trở nên hấp dẫn và nổi tiếng. Yamauchi của những ngày đó tin rằng nhân viên tiếp thị chỉ nên nhằm vào những gì đang nổi tại thời điểm đó, và vì vậy không cho phép họ thấy các game chưa hoàn thành.
Yamauchi đã thành lập ba nhóm R&D, điều hành bởi các kỹ sư trưởng của ông. Bỏ qua các câu đoàn kết như sách giáo khoa vẫn dạy, ông để họ cạnh tranh với nhau để đạt được sự tán thưởng của ông. Các nhà thiết kế sẽ trở nên vui mừng khôn xiết khi có một ý tưởng game làm ông hài lòng. Bên cạnh đó, một sự từ chối có thể sẽ mang tính tàn phá; nhân viên có cơ bị nghỉ việc hoặc cho đi nghỉ phép. Thông thường, các nhà thiết kế không được chấp nhận chỉ có cách làm việc chăm chỉ hơn để game của họ được chọn lần tới.
Hướng mắt về Châu Mỹ
Yamauchi ít khi gặp mẹ, người đã trở thảnh giống như một người dì đối với ông. Ông không bao giờ gặp lại bố nữa, và tất cả nói về bố ông là vô dụng và bội bạc. Khi người bố quay trở lại sau đó, mong được nói chuyện với con trai duy nhất của mình, Hiroshi Yamauchi đã từ chối gặp mặt. Một ngày khi ông đã ngoài hai mươi, Yamauchi nghe tin cha mình đã chết do đột quỵ, và ông ngồi một mình cả ngày hôm đó trước khi quyết định tham gia vào tang lễ. Cái chết của người cha đã làm thay đổi ông, Yamauchi đau buồn hàng thàng sau lễ tang. Ông từ đó đã tha thứ cho ba mình và đều đặn viếng mộ người.
Hiroshi và Michiko Yamauchi có con đầu lòng năm 1950, một bé gái tên Yoko. Sau khi sinh em bé, Michiko có nhiều lần xảy thai và bệnh thường xuyên. Bảy năm sau bà có thêm một người con gái tên Fujiko và sau đó là cậu con trai tên Katsuhito. Michiko Yamauchi lấy lại sức khỏe và thường nói chuyện với Yoko về Hiroshi Yamauchi và Nintendo. Bọn trẻ rất sợ cha mình và thường thấy ông lảng tránh hay nổi giận. Nintendo trở thành một vật xen vào giữa ông và gia đình mình, và họ ghét công ty.
Yoko Yamauchi cuối cùng kết hôn cùng Minoru Arakawa, một người có gia tộc trong ngành dệt tại Kyoto. Anh ta làm việc cho một công ty phát triển khách sạn và văn phòng vòng quanh thế giới. Trong khi Yoko chuyển tới Canada với chồng mình, em gái Fujiko của cô ở lại Nhật Bản, nơi cô kết hôn cùng một bác sĩ. Cùng lúc đó, Katsuhito Yamauchi bỏ đi làm việc cho một công ty quảng cáo có tên Dentsu.
Một trong những giấc mơ của Yamauchi là tới Mỹ và thành công ở đó như ông đã đạt được ở Nhật. Không may thay, ông cảm thấy mình đã quá già, và vì vậy cần ai khác để quản lý chi nhánh Hoa Kỳ. Con trai ông quá trẻ và thiếu kinh nghiệm để gánh một trách nhiệm như vậy, do đó Yamauchi chuyển sang Arakawa, người có kinh nghiệm quốc tế để trở thành người phù hợp với chức vụ. Chủ tịch Nintendo nhanh chóng thuyết phục con rể mình phụ giúp điều hành chi nhánh Hoa Kỳ.
Yamauchi cho Arakawa nhiều quyền tự trị trong việc điều hành Nintendo of America hơn hầu hết các chủ tịch của các công ty Nhật Bản khác trao cho chi nhánh nước ngoài của mình. Mặc dù ông vẫn đưa ra hầu hết các quyết định ảnh hưởng tới tương lai của Nintendo, Yamauchi thường bàn bạc với Arakawa về các quyết định. Hai người đàn ông tôn trọng và học hỏi để tận dụng sức mạnh của mỗi người.
Trong những năm đầu thập niên 90, chủ đội bóng chày Seattle Mariners thông báo rằng ông ta sẽ bán đội bóng. Trong khi hầu hết các nhà đầu tư có dự tính chuyển câu lạc bộ tới Florida, Nintendo of America được hỏi liệu có thể tìm được các nhà đầu tư ở Nhật Bản có hứng thú với đội và giữ đội lại ở Seattle không. Arakawa nói với cha vợ mình về đội Mariners, và dù ông chẳng hứng thú gì với bóng chày, Yamauchi vẫn bảo con mình mua lại đội bóng.
Chủ đội Mariners ngây ngất với lời đề nghị và chấp nhận nó. Nhưng hội đồng bóng chày đã bác bỏ nó do luật bóng chày không cho phép chủ sở hữu là người ngoại quốc. Dân Seattle giận dữ và cho rằng điều khoản này nực cười, hạ thấp quan điểm của hội đồng như là một người phân biệt chủng tộc.
Dường như bị ảnh hưởng bởi công chúng và báo chí, Nintendo chính thức đạt được thỏa thuận với những người sở hữu câu lạc bộ vào giữa năm 1992. Chủ tịch Nintendo có quyền sở hửu chính dù cho có số phiếu bầu ít hơn năm mươi phần trăm. Nintendo được xem như vị cứu tinh của Seattle và nhận được nhiều thiện chí trên các trang báo thể thao khắp nước nước Mỹ.
Chặng cuối
Ngày 31/5/2002 ông quyết định thoái lui khỏi chiến trường và trao lại quyền lực cho Satoru Iwata. Ông tin rằng đã đưa Nintendo vào tay một người tốt. Hiroshi Yamauchi cũng từ chối nhận khoản lương hưu của mình trị giá khoảng từ 9 đến 14 triệu dollar. Ông nghĩ Nintendo có thể dùng nó vào chỗ có ích hơn cho công ty.
Hiroshi Yamauchi vốn là người có tầm nhìn rất lớn, nhất là trong việc chọn người điều hành Nintendo. Ai cũng nghĩ CEO tiếp theo của Nintendo sẽ là con rể của Yamauchi vốn là người có chủ truơng đi theo con đường của Sony, console của Nintendo sẽ mang phần cứng cực mạnh đồng thời sẽ phải bán lỗ vốn trong thời gian đầu, nhưng việc chọn Iwata khiến nhiều người bất ngờ, và điều đó tránh cho Nintendo trở thành một Sega thứ 2.
Tuy nhiên trong thời kỳ hoàng kim Nes và Snes , Hiroshi Yamauchi rất nổi tiếng về sự quyền lực độc tôn của mình, gần như hậu quả của việc đó là sự ra đời của PlayStation, cộng thêm chuyện Hiroshi Yamauchi vốn rất ghét RPG nên hàng loạt các nhà phát triển game thay nhau bỏ rơi Nintendo, nhất là Square. Định kiến Nintendo console là vùng đất của Nintendo game đến bây giờ vẫn còn dù Nintendo của Iwata có rộng mở.
Nguồn
Jeton Grajqevci - N-sider.com
Wikipedia.org
